Santrifüj temel olarak bir ayırma yöntemidir. Dönme hareketinden elde edilen merkezkaç kuvveti kullanılarak örnek içindeki parçacıklar şekil, büyüklük ve yoğunluklarına göre ayrılır. Santrifüjün geçmişi 18. Yüzyıla kadar dayanmaktadır.
Numune tüpleri kullanan bir laboratuvar santrifüjünde, radyal ivme daha yoğun partiküllerin tüpün dibine yerleşmesine neden olurken, düşük yoğunluklu maddeler tepeye yükselir.
Santrifüj Cihazı
Çok yüksek ivmelenme sağlayabilen çok yüksek hızlı santrifüjler ve ultra santrifüjler, ince parçacıkları nano ölçeğe ve farklı kütlelerdeki moleküllere kadar ayırabilir. Yüksek yerçekimi veya hızlanma ortamlarını simüle etmek için büyük santrifüjler kullanılır. Örnek: Test pilotları için yüksek G eğitimi.
Gaz santrifüjleri, bölünebilir izotoplar için nükleer yakıtı zenginleştirmek gibi izotop ayırma için kullanılır.
Santrifüj Tüpü
Santrifüje edilecek materyalin konulduğu, basınç’a dayanıklı cam veya plastikten yapılmış, konik veya silindirik tüplerdir. Çalışılacak ürün ve ürün miktarı tüp seçiminde etkilidir.
Santrifüjleme Nedir Ve Nasıl Yapılır?
- Öncelikle ayrıştırılması istenen madde santrifüj tüplerine konulur. Bu tüpler, santrifüj cihazına uygun özel tüplerdir.
- Tüpler santrifüj cihazına yerleştirilir. Yerleştirirken dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Merkezcil kuvvetin sağlıklı bir şekilde sağlanması için tüpler simetrik olarak yerleştirilmelidir.
- Santrifüj cihazının hızı (devir/dakika) belirlenir ve işlem başlatılır.
Santrifüj Çeşitleri
Kullanım Amacına veya Rotor Tasarımına göre sınıflandırılabilen çok sayıda santrifüj türleri vardır.
Rotor Tasarımına Göre Santrifüj Tipleri;
- Sabit açılı santrifüjler, numune kaplarını merkezi eksene göre sabit bir açıda tutmak için tasarlanmıştır.
- Sabit açılı santrifüjlerin aksine, açılır santrifüjler, numune kaplarının merkezi rotora bağlandığı bir menteşeye sahiptir. Bu, santrifüj döndürülürken tüm örneklerin dışarı doğru sallanmasına izin verir
- Sürekli borulu santrifüjler ayrı numune kaplarına sahip değildir ve yüksek hacimli uygulamalar için kullanılır.
Santrifüj, Laboratuvarda Hangi Amaçla Kullanılmaktadır?
Süspansiyonları ve karışmayan sıvıları izole etmek ve ayırmak için kimya, biyoloji, biyokimya ve klinik tıpta çok çeşitli laboratuvar ölçekli santrifüjler kullanılır. Hız, kapasite, sıcaklık kontrolü ve diğer özellikler açısından büyük farklılıklar gösterirler.
Laboratuvar santrifüjleri genellikle farklı sayıda santrifüj tüpü taşıyabilen ve belirli maksimum hızlar için derecelendirilmiş bir dizi farklı sabit açılı ve açılır rotorlar ile kullanılır.
Kontroller, basit elektrikli zamanlayıcılardan hızlanma ve yavaşlama oranlarını, çalışma hızlarını ve sıcaklık rejimlerini kontrol edebilen programlanabilir modellere kadar değişir. Laboratuvarlarda bir diğer uygulama da kan ayırmadır. Kan, hücrelere ve proteinlere ve seruma ayrılır. DNA hazırlama, farmakogenetik ve klinik tanı için başka bir yaygın uygulamadır.